De installatie van Donald J. Trump als de 47ste president van de Verenigde Staten roept buiten Amerika weinig warme gevoelens op. Hij regeert het liefst per decreet en zonder tegenspraak. Zijn politiek is grillig en onorthodox. En hij is niet bang om de grenzen van de wet op te zoeken of er overheen te gaan. Ik kan daar wakker van liggen. Maar daarnaast ondervind ik een enorme fascinatie voor Trump als verschijnsel: een gevaarlijke populist die door de meerderheid van de Amerikanen aan het roer is gezet.
Een onvoorspelbaar fenomeen
Het is niet zo moeilijk om gefascineerd te zijn door Donald Trump. Zijn charisma, retoriek en het vermogen om een grote schare aanhangers te mobiliseren zijn opmerkelijk. Maar de fascinatie gaat hand in hand met zorgen over zijn aangekondigde beleid. De beslissing om de Verenigde Staten terug te trekken uit het klimaatakkoord van Parijs is geen onschuldige politieke zet; het is een signaal dat het klimaatprobleem niet serieus wordt genomen door een van de grootste vervuilers ter wereld. De effecten van klimaatverandering zien we dagelijks op het journaal. Ook Amerika blijft niet buiten schot: orkanen, overstromingen en massale branden komen steeds vaker voor. In Los Angeles zijn in de afgelopen weken de huizen van meer dan tienduizend mensen in vlammen opgegaan.
Eerdere presidenten van Amerika streefden ernaar om de verschillende groepen in de samenleving te verbinden. De president is er immers voor álle Amerikanen. Maar Trump polariseert en drijft mensen uiteen, dat kennen we van zijn eerste termijn. Zijn presidentschap is een voortzetting van zijn rally’s. Met zijn retoriek zet hij groepen tegen elkaar op en creëert hij een sfeer van wantrouwen en verdeeldheid.
De plannen voor massadeportaties van miljoenen mensen zonder papieren zijn onmenselijk. Waarschijnlijk zijn de plannen – gelukkig maar – praktisch onuitvoerbaar. Maar het feit dat dit bovenaan zijn wensenlijstje staat, bewijst dat hij de rechtsstaat verder uit wil kleden en geen boodschap heeft aan mensenrechten.
Een belofte is gauw gedaan
Trump belooft een ‘gouden eeuw’ voor Amerika, met economische groei en lagere prijzen. Make America great again. Hij claimt dat onder zijn bewind de inflatie verdwijnt en de salarissen zullen stijgen. Elke econoom weet natuurlijk dat het niet zo simpel is. De realiteit is een stuk complexer dan de makkelijke beloftes over rijkdom en welvaart.
Zijn mantra “drill baby drill” roept bovendien zorgen op over milieuvervuiling en duurzaamheid. Het terugwinnen van controle over het Panamakanaal of zijn wens om Groenland te ‘verkrijgen’ – desnoods met geweld – voor zijn natuurlijke hulpbronnen, toont een gevaarlijke benadering van internationale betrekkingen. Wat betekent dit voor de relaties met landen als China en Rusland? Hoe zal hij omgaan met geopolitieke conflicten, zoals de oorlog tussen Rusland en Oekraïne? De onvoorspelbaarheid van Trump maakt het antwoord op deze vragen erg onzeker.
De rattenvanger van Washington
Wat me echter het meest intrigeert aan Trump, is hoe hij zo veel mensen aan zich weet te binden. Al die mensen die vertrouwen in hem hebben, ondanks zijn dubieuze verleden en zijn bizarre uitspraken. Hoe is het mogelijk dat iemand met een strafblad opnieuw als president wordt gekozen? Wat zegt dit over de Amerikaanse kiezers? Zijn ze nou zo dom en naïef of is er een kloof tussen wat wij zien en zij ervaren?
Biden en Harris hebben het de afgelopen vier jaar objectief gezien niet slecht gedaan. Zij kregen aanzienlijk meer voor elkaar dan Trump en Pence in hun eerste periode. En toch gingen de kiezers niet voor de fatsoenlijke democratische kandidaat met het redelijke verhaal, maar voor een 78-jarige man die vertelt dat in Springfield honden en katten op het menu staan.
Four more years
De inauguratie van Donald Trump markeert een nieuw hoofdstuk in zijn politieke carrière, maar stelt ook opnieuw alle verhoudingen in Amerika en met de rest van de wereld op de proef. Volgens de Amerikaanse grondwet kan Trump zich na deze periode niet opnieuw kandidaat stellen. Laten we daar met z’n allen op drinken.
//Saco